De examencommissies van Summa in Eindhoven zijn absoluut geen ‘amateurs’. En het team Zorg en Welzijn ook niet! Samen met de skills coördinator werkte het team met volle overtuiging aan het inbrengen van skills-prestaties van studenten bij de examens. Het kan en de aanhouder wint, zelfs zo zeer dat het zich nu over andere teams binnen het ROC verspreidt. Een gesprek met de ‘doorzetters van het eerste uur’ bij Summa.
Het begon ooit een paar jaar geleden toen docent Linda Baeten voor een student die derde was geworden op de landelijke finales vrijstelling wilde krijgen voor diverse examens bij apothekersassistent. Na veel zwoegen, uitpluiswerk en duiken in kwalificatiedossiers lukte dat.
Sneltreinvaart
“Eigenlijk is het daarna in sneltreinvaart gegaan en met dat zetje kon skills coördinator Anneke Boink verdere stappen ondernemen“, glimlacht Linda Baeten. Ze vervolgt: “In één jaar tijd kwamen we zó veel verder binnen Summa, ongelooflijk! Voor de student deed ik het, toen niet wetende wat het uiteindelijk teweeg zou brengen. Nu hebben we een prachtig programma staan enkel en alleen wat je allemaal met Skills kunt bereiken”.
Op de vraag welke stappen ondernomen zijn, wijst Anneke met de vinger gelijk naar Caroline van de Mortel die voorzitter van twee examencommissies is. Anneke zegt eerst nog, “dat we de urgentie voelden iets ermee te gaan doen, maar Caroline kan het beter uitleggen.” Caroline: “Ja, de vraag die Linda aan haar onderwijsdirecteur stelde over vrijstellingen voor haar student zette ons aan het denken. Je wilt tenslotte wel dat de resultaten iets toevoegen aan het afronden van een opleiding. Dit nam ik mee naar de examencommissie met de vraag; hoe kunnen wij dat doen?”
Bewijsstuk
De commissie concludeerde, dat als je een prestatie op een finale doet het eigenlijk een examen is. “Punt was hoe je dit als bewijsstuk kunt inbrengen als onderdeel van het afgelegd examen. In eerste instantie begonnen wij te werken met vrijstellingen, maar dat doet geen recht aan de student, omdat die daardoor niet cum laude kan slagen. Vaak komen die studenten daarvoor nog in aanmerking. Van daaruit zijn we verder gaan kijken en hebben we onze werkwijze bij Zorg en Welzijn samen met Annekes afdeling Onderwijs en Kwaliteit omgezet in een servicedocument en is een werkwijze opgesteld”, aldus Caroline.
Summa heeft dus eigenlijk een proces gemaakt. Op het moment dat een student aan de Skills heeft meegedaan worden de resultaten vergeleken met de examens; vergeleken wordt wat ermee overeenkomt. Caroline: “En daarmee leg je eigenlijk het examen af. Datgene wat dan overblijft moet de student nog via de reguliere examens op school doen.”
De onderzoeksleider van de onderwijsinspectie zei: “Wat mooi!”
Toen de onderwijsinspectie op bezoek kwam, pakte Caroline de koe bij de horens. “Dat vond ik best wel spannend, maar de onderzoeksleider van de Inspectie zei toen ik het met hem deelde: ‘Wat mooi!’ Dat vond ik een compliment. Ik zei ook dat ik afgelopen jaar bij de Skills finales ben geweest. En als een student onder zulke omstandigheden zoiets kan presteren, is dat helemaal prima. Je ziet dat onafhankelijke mensen bij de wedstrijd betrokken zijn en het proces bij Skills strak geregeld is. Als examencommissie hebben we ook geen enkele twijfel meer dat het als een bewijslast voor een examen kan dienen”.
Eigen ogen
Intussen kijken Linda en Anneke heel tevreden naar wat Caroline zegt. “De sleutel tot succes is dat de examencommissie zelf naar Skills The Finals is gegaan en met eigen ogen zag wat de studenten aan het doen zijn”, aldus Linda. “Dat voorkomt ook ruis en onbegrip en dan kom je meer op een lijn omdat je ziet wat het inhoudt”, vult Anneke aan. Linda: “Maar daar gaat het denk ik op veel scholen nog weleens mis. Dat hoor ik tenminste bij de rondetafelgesprekken van de Skills.”
Caroline en haar examencommissies hadden voordat ze naar de finales gingen de procedures en protocollen van de vakwedstrijden alvast bekeken. Dit als input voor het servicedocument. “Dat vormde voor ons een grondslag om te zien hoe dat proces verloopt. In de onafhankelijkheid en de borging zit dat goed in elkaar en daar zie je ook geen risico. Wat we daarna op de finales zagen bevestigde onze aanpak”. Op de vraag of dit voor andere scholen zou kunnen gelden vult Caroline aan, “dat ik niet snap waarom andere scholen dat niet doen”. Waarop Linda en Anneke instemmend knikken.
Anneke heeft wel een vermoeden waardoor dat komt: “Niet altijd zit een skills coördinator in het onderwijs zelf, waardoor het lastiger is om lijntjes te leggen. Ze kunnen intern niet makkelijk vanuit een onderwijskundige of examinerende expertise adviseren waarom dit belangrijk is en dat werkt drempelverhogend. Gelukkig zie ik nu een trend dat het op scholen meer wordt opgepakt. “
Multidisciplinair team opzetten
Haar advies is: “Verzamel een multidisciplinair team met die twee expertises om je heen die meedenken en werken. En pak een voorbeeld van een student die goed gepresteerd heeft. Dan heb je al een mooie start om vandaar uit een plan te maken waarop je kunt voortbouwen. Als een examencommissie toestemming geeft, dan kan het gaan.” Door de opgestelde werkwijze, procesformat en een rapportagevoorbeeld kon Anneke andere teams behulpzaam zijn de skills-resultaten met de exameneisen te vergelijken. “Daarbij werk ik vooral aan bekendheid, ben ik vraagbaak en geef ik handvatten zodat het nog laagdrempeliger wordt voor iedereen”.
Intussen komt verpleegkundedocent Helga van der Sommeren binnen die dolenthousiast is over de Skills en meteen aan het gesprek meedoet. Helga: “Vakwedstrijden bieden studenten een podium om extra te excelleren. Daarom doen we mee en zetten we hier de Skills op de kaart. Ik bedoel vooral hier op school en voor die studenten die niet meteen op de voorgrond staan. Ze maken namelijk ook een persoonlijke ontwikkeling door.” Helga moest in het eerste jaar nog wat ‘mitsen en maren’ bij haar collega’s weghalen, “maar nu drie jaar later is iedereen enthousiast en hebben we zelf een reservelijst voor de voorrondes!”
De ‘prijs’ en de ‘reis’
Naast dat Helga al voor de zomervakantie studenten voorlicht over vakwedstrijden en hen erop voorbereidt wat de ‘prijs en de ‘reis’ inhouden, zien de studenten nu ook de voordelen. ”Doordat we op school de beoordelingssystematiek van Skills gebruiken kunnen we de scores die we met hen ook bespreken makkelijker tegen de onderdelen van hun examens wegstrepen. Daardoor zijn ze sneller klaar.”
Zo zijn bij Summa vakwedstrijden niet alleen maar ‘wedstrijdjes’, maar zoals Helga zegt, “is het een persoonlijk ontwikkelingsprogramma met extra training en begeleiding geworden wat Summa breed wordt aangeboden en waar studenten écht bereid zijn om hiervoor iets extra’s te doen. Tegelijk helpt het hen om beter de examens in te gaan en dat is ook al een deel van de ‘prijs’”.
Als tenslotte gevraagd wordt welke teams meer hiermee bezig zijn, zegt Anneke tot besluit: “Dat zijn inmiddels naast Zorg en Welzijn onder andere ook de teams bij Bouwtimmeren, Patisserie, Boulanger en Autotechnicus. Maar er zijn nog opleidingen die niet voldoende weten wat hiermee te doen. Dus blijven we dit intern en op de social media vertellen dat dit kan. Hoe vaker het verteld wordt hoe meer draagvlak je gaat krijgen en anderen gaan vragen over dit programma. Dit is een kwestie van tijd.”