Zet iemand die een studie volgt tot schoonheidsspecialist samen met een student van de opleiding Retail, die zelfs een vuilniszak kan verkopen, en er gebeuren bijzondere dingen. Dat merkte Derek Meijer, docent bij Scalda, locatie Goes. Zijn school ging vorig jaar als pilot aan de slag met het Keuzedeel Excellent Vakmanschap, ontwikkeld door WorldSkills Netherlands. Derek: “Met het Keuzedeel willen we onze studenten laten groeien en excelleren in hun eigen vakgebied.”
Werken aan je eigen ontwikkeling
Normaal gesproken staat Derek voor een groep mbo-studenten, die de opleiding tot Zorgprofessional volgt. “Onze Skills-coördinator benaderde mij met de vraag om Scalda-breed het Keuzedeel Excellent Vakmanschap te geven”, vertelt Derek. “Ik kende WorldSkills Netherlands al, omdat ik in 2020 meeschreef aan de wedstrijd Maatschappelijke Zorg. Ik was direct enthousiast.” Dat geldt ook voor Eveline Buddenberg, die als onderwijskundig adviseur vanuit WorldSkills Netherlands het materiaal mee ontwikkelde. “Het mooie aan het Keuzedeel is dat het studenten uitdaagt om te werken aan hun eigen ontwikkeling.”
Praktisch werkboek: maak keuzes!
Voor docenten die aan de slag gaan met het Keuzedeel is er een heldere handleiding en voor de studenten een praktisch werkboek. Derek: “Wij zorgen voor een mooi, geprint exemplaar. Het lesmateriaal begint oriënterend: Wat is excellent vakmanschap? Ieder formuleert zijn eigen leerdoel ‘SMART’. In overzichtelijke stappen en met hulp van handige tools werk je toe naar het examen, waar de student mondeling of schriftelijk zijn doorlopen ontwikkelproces en het behaalde doel toelicht. De materialen gaven mij goede handvatten. Waar staat iedereen, wie heeft wat nodig? De één gaat aan de slag met een Masterclass over zijn vakgebied, een ander loopt een dag mee of interviewt iemand die hem inspireert.”
“Maak keuzes uit het werkboek”, is Dereks advies aan andere docenten. “Het is een fijne leidraad en een handig naslagwerk, maar kijk goed waar de student behoefte aan heeft. De één heeft bijvoorbeeld nog nooit gehoord van het principe ‘SMART’, de ander is er mee doodgegooid.” Dat vindt ook Eveline: “Maak een selectie en zet het materiaal naar eigen inzicht in, passend bij de behoefte van de groep studenten.”
Van én met elkaar leren
Omdat Derek op Scalda normaal gesproken te maken heeft met studenten die een opleiding in de zorg volgen, was het best even schakelen. Derek: “Ineens stond ik voor niveau4-studenten vanuit negen verschillende opleidingen. Van verkoopmedewerker tot kapper tot automonteur. Inhoudelijk weet ik daar niks van. Maar ze coachen om te excelleren in hun vakgebied, dat kan ik wél. En door de mix van opleidingsrichtingen leren ze ook van elkaar. Het persoonlijke leerdoel van een student Schoonheidsspecialist was bijvoorbeeld om producten bij te verkopen. In onze groep zat ook een student Retail. Die kan zelfs een vuilniszak verkopen! Superleuk dat studenten zo van én met elkaar leren. Ook onze groepsapp droeg daar aan bij. Hiermee konden studenten onderling makkelijk en laagdrempelig tips uitwisselen. En ze konden mij vragen stellen, waar anderen dan ook weer het antwoord op zagen en van leerden.”
Hoe run ik een eigen metselbedrijf?
“Een andere student is metselaar en was bijna klaar met zijn opleiding, op één verplicht Keuzedeel na”, vertelt Derek. “Ik merkte dat hij er moeite mee had, en niet direct gemotiveerd was. Met individuele coaching stelde hij uiteindelijk toch een leerdoel waar hij écht iets aan heeft: Hoe run ik een eigen metselbedrijf? Het Keuzedeel hielp hem daarin: Wat heb je daar voor nodig? Hoe ga je het aanpakken? Heel knap hoe hij zich de theorie eigen heeft gemaakt, daar ben ik trots op!”
Leuke lesavonden
Hoe maak je het meedoen aan het Keuzedeel nou leuk en aantrekkelijk voor een student? Derek: “Vind in een druk onderwijsprogramma maar eens een geschikt moment. De één loopt stage, de ander heeft les… Dat is best een uitdaging. Wij kozen voor zes avondbijeenkomsten, en hebben die extra leuk gemaakt. Onder andere met lekkere broodjes en drinken. Want als je al een hele dag school hebt gehad, is het best pittig.”
Skills-wedstrijden
Ook als je als student meedoet met Skills Heroes, vakwedstrijden van WorldSkills Netherlands voor het mbo, is het Keuzedeel van meerwaarde. Eveline: “De vakwedstrijden zijn een mooi middel om te werken aan je persoonlijke ontwikkeling. Bijvoorbeeld omdat je met het Keuzedeel goed leert presenteren. Zo ga je met meer bagage de wedstrijd in.” Derek: “Wij gebruiken de kwalificatiewedstrijden ook als instrument voor het Keuzedeel. De tijd die een student normaal stopt in de voorbereiding, valt dan samen met het doorlopen van het Keuzedeel. Voordeel is dat het zo niet iets extra’s is, wat voor de studenten bovenop het gewone onderwijs komt. Win-win dus.”
Ieder zijn eigen route
“Het goede van dit Keuzedeel is dat het gericht is op de toekomst, in plaats van op het hier en nu”, vindt Derek. “Het dwingt studenten om na te denken: Hoe wil ik verder in mijn leven?” Eveline: “En hoe blijf ik werken aan mijn eigen ontwikkeling? Niet alleen op school, maar ook gedurende mijn verdere loopbaan. Steeds weer een stapje dichterbij je doel komen. Door iets te proberen, soms stranden, en weer iets nieuws proberen.” Derek: Het succes hangt erg af van je didactische aanpak. Hoe bied je bepaalde stof aan? Wat houdt het begrip excellent voor jou in? Dat maakt het maatwerk.” Eveline: “Iedere student loopt een andere route, dat is best een uitdaging voor de docent. Erg knap gedaan, Derek!”